معرفی بنزن

معرفی بنزن :

بنزن یک ترکیب آلی است که دارای فرمول مولکولی C6H6 می باشد. مولکول بنزن از یک حلقه ی 6 کربنی تشکیل شده است که به هر اتم کربن آن یک اتم هیدروژن متصل است. از همین رو بنزن یک هیدروکربن می باشد. بنزن به طور طبیعی در نفت خام یافت می شود. این ترکیب یک هیدروکربن آروماتیک است که در حلقه‌ی خود پیوندهای دوگانه ی یک در میان دارد. بنزن مایعی بی رنگ و به شدت آتشگیراست و بوی مطبوعی دارد. به علت دارا بودن عدد اوکتان بالا، یکی از اجزای اصلی بنزین می باشد. اما به دلیل اثر سرطانزایی،  استفاده از آن در موارد غیر صنعتی محدود شده است .
مشخصات فیزیکی و شیمیایی بنزن :
در جدول زیر مشخصات فیزیکی و شیمیایی بنزن بیان گردیده است.

مشخصات بنزن :

کاربردهای بنزن :

اوایل قرن 20 بنزن به خاطر بوی مطبوعش، در لوسیون های اصلاح صورت مورد استفاده قرار می‌گرفت. پیش از دهه‌ی 1920 میلادی، بنزن به تناوب به عنوان حلال صنعتی به ویژه در چربی زدایی از فلزات مورد استفاده قرار می گرفته است. اما به علت سمیت زیادش جای خود را به تولوئن ( متیل بنزن ) داد و از گردونه خارج شد. یکی دیگر از کاربردهای قدیمی بنزن، استخراج کافئین از قهوه بود که خیلی رایج نشد. امروزه نیز به علت سمیت زیاد، از آن در فرآیندهای صنعتی کمتر استفاده می‌کنند. بنزن امروزه بیش تر به عنوان یک ماده‌ی واسط برای تولید ترکیب‌های شیمیایی دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترکیباتی همچون اتیل بنزن، کیومن و سیکلوهگزان که در تولید انواع چسب‌ها، رزین‌ها و پلاستیک‌ها به کار گرفته می‌شوند. مقادیر کمی بنزن نیز در تولید لاستیک‌ها، روان کننده‌ها، رنگ‌ها، شوینده ها، داروها، مواد منفجره و حشره کش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. مقادیر ناچیزی بنزن نیز بر اثر احتراق ترکیب های پرکربن به وجود می‌آید. همچنین آتشفشان ها، آتش سوزی جنگل ها و دود سیگار نیز مقداری بنزن به محیط زیست وارد می‌کنند. بنزن یکی از فراورده های اصلی سوختن PVC نیز هست.

ملاحظات ایمنی و محیط زیست :

بنزن به عنوان ترکیبی سرطان‌زا شناخته شده‌است. تمام روش کارهای شامل بنزن را باید در زیر هود انجام داد و از دستکش‌های آزمایشگاهی استفاده کرد. از بنزن در گذشته به عنوان یک حلال متداول در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شده‌است ولی بعد از اینکه دانشمندان پی به هویت سرطان‌زای آن بردند، استفاده از آن به عنوان یک حلال بسیار محدود شد و سعی شد از حلال‌های مشابه مانند استون و… استفاده شود.
تماس طولانی مدت با بنزن، تأثیرات مخربی را بر روی بافت‌های سازنده سلول‌های خون خصوصاً سلولهای مغز استخوان می‌گذارد. عوارض تماس مزمن با بنزن، کاهش خون سازی بدن، ناتوانی درسیستم ایمنی بدن و همچنین سرطان خون، لوسمی، اختلال در سیستم تنفسی، تأخیر در استخوان بندی جنین انسان، صدمه به سیستم تولید مثل انسان، ناباروری، تولید تومورهای غدد لنفاوی و صدمه به کبد است. چندین مؤسسه از جمله انجمن تحقیقات سرطان دنیا، انجمن حفاظت محیط زیست آمریکا، اداره خدمات بهداشت آمریکا، بنزن را عامل سرطان خون لوسمی و دارای درجه سرطان زایی یک معرفی کرده‌اند. دوره پنهانی سرطان خون به‌طور معمول ۵ تا ۱۵ سال بعد از اولین تماس روی می‌دهد. 

برگه اطلاعات ایمنی بنزن :